Στη στρατηγική διοίκηση, ο κλασικός ρόλος της διαχείρισης ρίσκου ήταν περιοριστικός: να προστατεύσει, να μετριάσει, να συμμορφωθεί. Ωστόσο, σε ένα περιβάλλον όπου η μεταβλητότητα αποτελεί το μόνο σταθερό στοιχείο, το ρίσκο παύει να είναι απλώς απειλή. Γίνεται προπομπός καινοτομίας, εργαλείο στρατηγικού επαναπροσδιορισμού και επιταχυντής προσαρμοστικότητας.
Η σύγχρονη επιχείρηση δεν καλείται απλώς να αποφεύγει το ρίσκο, αλλά να το ερμηνεύει, να το ενσωματώνει και, όπου ενδείκνυται, να το επιδιώκει. Η στρατηγική διαχείριση ρίσκου (Strategic Risk Management – SRM) μετατρέπεται έτσι σε ένα πλαίσιο λήψης αποφάσεων, στο οποίο η αβεβαιότητα δεν αποτελεί απειλή προς αποφυγή, αλλά πληροφορία προς αξιοποίηση.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Tesla, η οποία, αντί να ακολουθήσει τη συντηρητική προσέγγιση του sector, επένδυσε σε τεχνολογίες και υποδομές που βασίζονταν σε ρυθμιστικά ρίσκα (π.χ. αλλαγές σε περιβαλλοντικά πρότυπα). Μέσω της πρόβλεψης και εκμετάλλευσης του regulatory risk, η εταιρεία μετέτρεψε ένα εμπόδιο σε first-mover advantage. Αντίστοιχα, η Amazon αγκάλιασε τη λειτουργική πολυπλοκότητα των supply chains με στόχο τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα, επενδύοντας σε predictive logistics, AI-based forecasting και υπερ-τοπικά fulfillment centers. Αυτή η στάση, να επενδύεις δηλαδή σε συστήματα που φαίνονται υπερβολικά για την παρούσα κατάσταση, είναι το θεμέλιο της στρατηγικής καινοτομίας με βάση το ρίσκο.
Η διαφοροποίηση μεταξύ risk mitigation και risk-informed innovation είναι κρίσιμη. Το πρώτο επιδιώκει σταθερότητα, ενώ το δεύτερο χτίζει δυναμική ικανότητα. Η χρήση προσομοιώσεων (what-if scenarios), αναλύσεων σεναρίων (scenario analysis) και stress tests με τεχνητή νοημοσύνη, επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προβλέψουν τις επιπτώσεις εναλλακτικών στρατηγικών, να εντοπίσουν ρήγματα στο επιχειρησιακό τους μοντέλο και κυρίως, να σχεδιάσουν εκ των προτέρων στρατηγικές αποκλιμάκωσης ή ανακατεύθυνσης.
Η πραγματική καινοτομία όμως δεν προκύπτει μόνο από τεχνολογικά εργαλεία, αλλά από την κουλτούρα. Επιχειρήσεις που επιτυγχάνουν στρατηγική προσαρμογή δεν έχουν απλώς καλύτερα δεδομένα, έχουν διαφορετική σχέση με το ρίσκο. Το αντιμετωπίζουν όχι ως τιμωρό, αλλά ως δάσκαλο. Η Google, για παράδειγμα, προωθεί την αποτυχία μικρής κλίμακας (“fail fast, learn faster”) ώστε να ενσωματώνει τη γνώση που παράγει η αβεβαιότητα στις διαδικασίες ανάπτυξης προϊόντων.
Ο στρατηγικός ηγέτης σε ασταθές περιβάλλον λειτουργεί λιγότερο ως εκτελεστής σχεδίου και περισσότερο ως αρχιτέκτονας ευελιξίας. Δεν χρειάζεται να προβλέπει το απρόβλεπτο, αλλά να διαμορφώνει δομές, κουλτούρα και διαδικασίες που θα επιτρέψουν στην επιχείρηση να μάθει γρήγορα από την επαφή της με το απροσδόκητο. Έτσι, το ρίσκο γίνεται στρατηγικό κεφάλαιο.
Η αλήθεια είναι πως η αποφυγή του ρίσκου συνεπάγεται και αποφυγή της προόδου. Στην εποχή μας, η διαχείριση ρίσκου δεν είναι αμυντική δραστηριότητα, αλλά μια μορφή στρατηγικής εξερεύνησης. Και όπως κάθε εξερεύνηση, απαιτεί θάρρος, πειθαρχία και ικανότητα να σχεδιάζεις ενώ περπατάς.
Βιβλιογραφία
- Kaplan, R.S. & Mikes, A. (2012). Managing Risks: A New Framework, Harvard Business Review.
- McKinsey & Company (2021). Strategic Risk Management in the Age of Disruption.
- Taleb, N.N. (2007). The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable.
- Teece, D.J. (2007). Dynamic Capabilities and Strategic Management.
- Harvard Business Review (2023). When Risk-Taking Sparks Innovation.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου