Μάνατζμεντ- Διαδικασία κινητοποίησης κατά Maslow

Ο Abraham Harold Maslow (1908 – 1970) ήταν ένας αμερικάνος ψυχολόγος, ο οποίος έγινε γνωστός για τις κλινικές έρευνες που έκανε προκειμένου να προσδιορίσει τους παράγοντες που παρακινούν την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Στα πλαίσια της έρευνας του αυτής (1954) ταξινόμησε τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά σε πέντε κατηγορίες. α) Τις φυσιολογικές όπως η πείνα, η δίψα, ο ύπνος, το σεξ, β) τις ανάγκες ασφάλειας, όπως είναι η προστασία από τον κίνδυνο, την απειλή και την στέρηση, γ) τις κοινωνικές όπως η ανάγκη για αγάπη, σύνδεση με του άλλους, ένταξη σε όμάδα ή φιλία ,δ) τις ανάγκες αναγνώρισης, εκτίμησης και σεβασμού ε) τις ανάγκες ολοκλήρωσης, αυτοπραγμάτωσης και αυτοανάπτυξης.

Ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών (Maslow - 1954)

Ο άνθρωπος λοιπόν προσπαθεί συνεχώς να ικανοποιήσει τις χαμηλότερου επιπέδου στην πυραμίδα ανάγκες του, και μονάχα όταν αυτές ικανοποιηθούν σε ικανοποιητικό βαθμό αναζητά τρόπους να εκπληρώσει ανάγκες του ανώτερου επιπέδου.

Ο Maslow υπηοστήριξε ότι ο βαθμός παρακίνησης του ανθρώπου επηρεάζεται απ΄το βαθμό μη ικανοποιήσεως των αναγκών, και ότι παρακινητικές είναι οι ανάγκες όταν δεν ικανοποιούνται.Λόγου χάρη όταν κάποιος λιμοκτονεί, η προσπάθεια ανεύρεσης τροφής κυριαρχεί στο μυαλό και την συμπεριφορά του. Όταν ικανοποιηθεί η ανάγκη αυτή τότε η έρχεται στο προσκήνιο και κυριαρχεί στην συμπεριφορά του η ανάγκη για ασφάλεια. Δηλαδή ξεχνάει την πρώτη ανάγκη του και στρέφεται στην δεύτερη που αρχικά ήταν μικρότερης σημασίας. Με την ίδια σειρά ο άνθρωπος στρέφεται προς την ικανοποίηση αναγκών με μικρότερη προτεραιότητα στην ιεραρχία όταν ικανοποιθούν οι ανάγκες με αυξημένη προτεραιότητα.Σύφωνα λοιπόν με τα παραπάνω τον άνθρωπο παρακινεί η ανικανοποίητη ανάγκη.

Η θεωρία της ιεράρχησης των ανθρώπινων αναγκών του Maslow, αν και δεν αναπτύχθηκε για να εφαρμοστεί στον εργασιακό χώρο, αποτέλεσε τη βάση για την εφαρμογή διαφόρων συστημάτων παρακίνησης των εργαζομένων. Το σημαντικότερο στοιχείο της είναι η διαπίστωση ότι η ικανοποίηση των βασικών αναγκών είναι η πρωταρχική επιδίωξη του ατόμου αλλά δεν αποτελεί και τον μοναδικό υποκινητικό παράγοντα. 

Μετέπειτα έρευνες φανέρωσαν ότι αν το άτομο έχει ικανοποιήσει τις ανάγκες ενός επιπέδου δεν θα επιδιώξει αφενός την ικανοποίηση αναγκών ενός ανώτερου επιπέδου και αφετέρου ότι είναι αδύνατο μια ανάγκη να ικανοποιηθεί πλήρως (Χυτήρης Λ.; 2001). Αυτό συμβαίνει γιατί η ιεράρχηση των αναγκών και ο βαθμός σπουδαιότητας τους εξαρτάται από διάφορες μεταβλητές όπως το μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο, η ηλικία, ο χαρακτήρας,  ή ακόμα ακόμα και το περιβάλλον του κάθε ατόμου.

Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του D. Lawless (1972), το επίπεδο ικανοποίησης των αναγκών ενός μέσου ανθρώπου διαμορφώνεται ως εξής:

 

Η μελέτη των στοιχείων του παραπάνω πίνακα προφανώς αποκαλύπτει επικαλύψεις. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλές από τις ανάγκες συνυπάρχουν, ωστόσο κάποια από αυτές κυριαρχεί σε δεδομένη χρονική στιγμή. Η απόφαση σχετικά με με το ποια ανάγκη κυριαρχεί, εξαιρουμένων βεβαίως των φυσιολογικών, έχει να κάνει με παράγοντες που σχετίζονται με την προσωπικότητα, την μόρφωση, την κοσμοθερωρία, την καταγωγή του ατόμου.

	Παράγοντες ιεραρχίας των αναγκών του ατόμου (Hicks H., Gullett R.; 1976)

Βιβλιογραφία

1. Μπουραντάς Δ.;(2002);Μάνατζμεντ: Θεωρητικό υπόβαθρο - σύγχρονες πρακτικές; Εκδόσεις Μπένου; Αθήνα 2002
2. Σιώμκος Γ.; (2002);Συμπεριφορά Καταναλωτή & Στρατηγική Μάρκετινγκ; Εκδόσεις Σταμούλη; Αθήνα 2002; 2η έκδοση 
3. Maslow A.; (1954); Montivation and Personality; Harper & Row; New York 
4. Χυτήρης Λ.; (2001); Οργανωσιακή Συμπεριφορά: Η Ανθρώπινη Συμπεριφορά σε Οργανισμούς
   και επιχειρήσεις; Ιnterbooks; Αθήνα 
5. Lawless D.; (1972); Effective Management: Social Psychilogical Approach; Prentice Hall; New Jersey  
6. Hicks H., Gullett R.; (1976); Managment;  McGran Hill p 456