Στον κόσμο της στρατηγικής, έχουμε μάθει να μετράμε την επιτυχία με βάση τη δράση. Πόσο γρήγορα αντιδρά μια επιχείρηση; Πόσο επιθετικά εισέρχεται σε νέες αγορές; Πόσο καινοτομεί; Ωστόσο, υπάρχει μια λιγότερο προβεβλημένη —αλλά βαθιά στρατηγική— στάση. Αυτή της μη-δράσης. Όχι ως ένδειξη έλλειψης κατεύθυνσης, αλλά ως συνειδητή, υπολογισμένη επιλογή να αφήσεις το περιβάλλον να κινηθεί πριν κινηθείς εσύ.
Η “στρατηγική της μη-δράσης” στηρίζεται στην ιδέα ότι, σε περιόδους ταχείας αλλαγής ή αβεβαιότητας, η βιαστική αντίδραση μπορεί να εγκλωβίσει μια εταιρεία σε μια λάθος πορεία. Το κενό, το “διάστημα σιωπής” που προηγείται της επόμενης μεγάλης κίνησης, λειτουργεί ως ζώνη ανασυγκρότησης, επανεξέτασης και συλλογής δεδομένων. Στη φυσική, το κενό δεν είναι απουσία, είναι πεδίο δυναμικού. Το ίδιο ισχύει και στη στρατηγική.
Πολλές από τις πιο επιτυχημένες εταιρείες έχουν χρησιμοποιήσει αυτή την τακτική. Η Apple, για παράδειγμα, καθυστέρησε συνειδητά να εισέλθει στην αγορά των smartwatches, περιμένοντας να κατανοήσει τις αποτυχίες των πρώτων παικτών. Όταν τελικά λάνσαρε το Apple Watch, το προϊόν είχε ήδη ενσωματώσει μαθήματα που άλλοι είχαν πληρώσει ακριβά. Αντί να είναι “first mover”, προτίμησε να είναι “right mover”. Αντίστοιχα, η Toyota, στη δεκαετία του 1990, καθυστέρησε να εισέλθει επιθετικά στην αγορά των ηλεκτρικών οχημάτων, παρακολουθώντας την τεχνολογία μέχρι να διαπιστωθεί η βιωσιμότητά της.
Η στρατηγική της αδράνειας απαιτεί ωριμότητα, γιατί πηγαίνει ενάντια στη φυσική τάση του μάνατζμεντ για συνεχή δραστηριότητα. Οι ηγέτες που την εφαρμόζουν γνωρίζουν ότι η κίνηση για την κίνηση δεν είναι στρατηγική. Η εστίαση, η παρατήρηση και η αυτοσυγκράτηση μπορούν να έχουν μεγαλύτερη αξία από την επίδειξη ταχύτητας. Το δύσκολο είναι ότι αυτή ή αδράνεια, μοιάζει απειλητική. Σε έναν κόσμο που επιβραβεύει τη δράση, η σιωπή φαίνεται σαν αδυναμία. Κι όμως, η στρατηγική αξία της υπομονής είναι τεράστια.
Στην πράξη, η στρατηγική της αδράνειας εκδηλώνεται μέσα από συνειδητές καθυστερήσεις, πιλοτικά προγράμματα, ή “παγώματα” έργων μέχρι να συγκεντρωθούν επαρκή δεδομένα. Είναι η τέχνη της στρατηγικής αναμονής — μια δεξιότητα που ελάχιστοι οργανισμοί έχουν καλλιεργήσει συστηματικά. Αλλά εκείνοι που το καταφέρνουν, γίνονται εξαιρετικά επικίνδυνοι για τους ανταγωνιστές τους γιατί "χτυπούν" όταν οι άλλοι έχουν εξαντληθεί από υπερκινητικότητα.
Η έννοια αυτή δεν αφορά μόνο εταιρείες. Ισχύει για άτομα, ομάδες, ακόμη και κυβερνήσεις. Η στρατηγική του κενού είναι η ικανότητα να επιλέγεις πότε να μη δράσεις ώστε η επόμενη κίνησή σου να έχει νόημα, δύναμη και διάρκεια. Είναι η σιωπή πριν από τη συμφωνία, το διάλειμμα πριν από το επόμενο κύμα. Όπως και στη μουσική, το κενό δεν είναι απουσία ήχου, είναι αυτό που δίνει νόημα στους ήχους που θα ακολουθήσουν.
Βιβλιογραφία
- Mintzberg, H. (1994). The Rise and Fall of Strategic Planning. Free Press.
- Rumelt, R. (2011). Good Strategy / Bad Strategy: The Difference and Why It Matters. Crown Business.
- Eisenhardt, K. M., & Martin, J. A. (2000). Dynamic Capabilities: What Are They? Strategic Management Journal, 21(10–11), 1105–1121.
- Sull, D. (2009). How to Thrive in Turbulent Markets. Harvard Business Review.
- Grant, R. M. (2022). Contemporary Strategy Analysis. Wiley.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου