Ας μοιραστούμε πράγματα...

Η Ηγεσία στο Agile: Πώς Ορίζεται Όταν Ο Ρόλος του Αφεντικού Δεν Υπάρχει

Η παραδοσιακή εικόνα του manager ως αυθεντία που καθορίζει στόχους, εγκρίνει αποφάσεις και κατευθύνει ομάδες δεν έχει θέση σε ένα αυθεντικά agile περιβάλλον. Όμως η ηγεσία δεν εξαφανίζεται – απλώς αλλάζει μορφή. Και συχνά, αυτή η μεταμόρφωση είναι πιο απαιτητική, γιατί δεν βασίζεται στη δύναμη της θέσης, αλλά στην επιρροή, τη σαφήνεια και την ενσυναίσθηση.

Στο Agile πλαίσιο, η εξουσία δεν συγκεντρώνεται. Κατανέμεται. Ο Scrum Master δεν είναι project manager μεταμφιεσμένος, είναι καταλύτης που αφαιρεί εμπόδια. Ο Product Owner δεν δίνει εντολές, καθορίζει προτεραιότητες και διασφαλίζει την ευθυγράμμιση με τη στρατηγική. Κι όμως, οι ομάδες λειτουργούν – και όταν λειτουργούν καλά, απογειώνονται.

Αυτό όμως δεν γίνεται μόνο του. Χρειάζεται ηγεσία. Χωρίς την ύπαρξη μιας «κεντρικής φωνής», η Agile ηγεσία γίνεται πολυεστιακή, προκύπτει από την εμπιστοσύνη, από τη δέσμευση στον σκοπό, από το παράδειγμα. Ο λεγόμενος servant leader δεν είναι απλώς υποστηρικτής. Είναι εκείνος που εξυπηρετεί την ομάδα με όραμα και σθένος, χωρίς να επιβάλλεται.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μοντέλο του Spotify, όπου δεν υπάρχουν παραδοσιακοί managers, αλλά ρόλοι όπως chapter leads και tribe leads, που συντονίζουν και διευκολύνουν. Αυτοί οι ρόλοι ηγούνται μέσα από συντονισμό και υποστήριξη – όχι μέσω ιεραρχίας. Το ενδιαφέρον είναι ότι η κουλτούρα αυτή επιβιώνει μόνο όταν συνοδεύεται από υψηλό βαθμό διαφάνειας και accountability.

Η πρόκληση σε έναν παραδοσιακό οργανισμό είναι τεράστια. Συχνά εγκαθίσταται το Agile σαν εργαλείο ή διαδικασία, αλλά διατηρείται η ηγεσία ως control mechanism. Σε τέτοια σχήματα, η Agile κουλτούρα αποτυγχάνει να ριζώσει. Οι ηγέτες τότε παραμένουν de facto αφεντικά, ακόμη κι αν ονομάζονται αλλιώς. Δεν δίνουν εντολές — αλλά ελέγχουν έμμεσα. Δεν ορίζουν τη δουλειά — αλλά εγκρίνουν.

Η λύση δεν είναι η απουσία ηγεσίας, είναι η μετατόπισή της. Ο ρόλος της ηγεσίας σε Agile οργανισμούς είναι να δίνει νόημα, όχι εντολές. Να φροντίζει τις συνθήκες, όχι να επιβλέπει τους ανθρώπους. Να διευκολύνει την αυτοοργάνωση, όχι να τη συγχέει με την εγκατάλειψη.

Σε μια εποχή όπου οι τεχνολογίες εξελίσσονται με ταχύτητα και η αβεβαιότητα είναι η νέα κανονικότητα, αυτή η νέα μορφή ηγεσίας δεν είναι προαιρετική. Είναι προϋπόθεση για επιβίωση και πρόοδο. Και όπως λέει και ο Henrik Kniberg, ένας από τους σχεδιαστές του agile μοντέλου του Spotify: “Agile is not about lack of leadership. It’s about distributed leadership with shared accountability.”

---

Βιβλιογραφία

• Sinek, S. (2017). Leaders Eat Last: Why Some Teams Pull Together and Others Don’t. Penguin.
• Skelton, M., & Pais, M. (2019). Team Topologies: Organizing Business and Technology Teams for Fast Flow. IT Revolution Press.
• Kniberg, H., & Ivarsson, A. (2012). Scaling Agile @ Spotify. Spotify Engineering Culture.
• Denning, S. (2018). The Age of Agile: How Smart Companies Are Transforming the Way Work Gets Done. AMACOM.
• The Scrum Guide (2020). Scrum.org & ScrumAlliance.