Ας μοιραστούμε πράγματα...

Ψηφιακά Νομίσματα και Blockchain: Ο Επαναπροσδιορισμός της Πληρωμής στην Πράξη

Η ενσωμάτωση του blockchain στις ψηφιακές πληρωμές μεταβάλλει ριζικά το τοπίο της νομισματικής τεχνολογίας. Δεν πρόκειται πλέον μόνο για την ψηφιοποίηση του υφιστάμενου χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά για την εισαγωγή μιας κατανεμημένης αρχιτεκτονικής εμπιστοσύνης, που απομακρύνεται από την έννοια του κεντρικού διαμεσολαβητή.

Το άρθρο των Pham et al. (2025) παρέχει μια συγκροτημένη χαρτογράφηση των υλοποιήσεων blockchain-based νομισμάτων, διαχωρίζοντας τις λύσεις σε δύο βασικές κατηγορίες: αποκεντρωμένα κρυπτονομίσματα (όπως Bitcoin, Ethereum) και κρατικά εκδιδόμενα ψηφιακά νομίσματα (CBDCs). Ενώ τα πρώτα λειτουργούν σε ανοιχτά, permissionless περιβάλλοντα, τα δεύτερα βασίζονται σε permissioned υποδομές με δυνατότητες ελέγχου και διακυβέρνησης από κεντρικές αρχές.

Ένα βασικό τεχνολογικό πλεονέκτημα είναι η χρήση έξυπνων συμβολαίων (smart contracts), τα οποία επιτρέπουν προγραμματιζόμενες ροές πληρωμών, όρους ενεργοποίησης ή ακύρωσης συναλλαγών, και πολύπλοκα χρηματοοικονομικά σενάρια χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Παράδειγμα αποτελεί το Ethereum, όπου το stablecoin DAI λειτουργεί ως collateral-backed token με αυτόνομη διαχείριση μέσω αποκεντρωμένου governance.

Ωστόσο, η επεκτασιμότητα και το κόστος παραμένουν βασικά ζητήματα. Παρόλο που λύσεις όπως τα Layer 2 πρωτόκολλα (π.χ. Lightning Network στο Bitcoin) βελτιώνουν τη χωρητικότητα και την ταχύτητα, η επίτευξη μαζικής υιοθέτησης απαιτεί συντονισμό μεταξύ δικτύων, ιδρυμάτων και ρυθμιστικών πλαισίων. Σε αυτό το πλαίσιο, η υλοποίηση του e-CNY της Κίνας και οι πειραματισμοί της ΕΚΤ με το ψηφιακό ευρώ δείχνουν πώς μπορεί να συνδυαστεί η blockchain τεχνολογία με την κρατική νομισματική πολιτική.

Το blockchain προσφέρει και ιχνηλασιμότητα συναλλαγών, γεγονός που διευκολύνει τον έλεγχο απάτης, αλλά δημιουργεί ερωτήματα περί ιδιωτικότητας. Η λύση δεν είναι απόλυτη διαφάνεια ή πλήρης ανωνυμία, αλλά η υιοθέτηση τεχνολογιών όπως το zero-knowledge proofs, που επιτρέπουν επαλήθευση χωρίς αποκάλυψη ταυτότητας.

Εν κατακλείδι, το blockchain δεν είναι πανάκεια. Είναι όμως το θεμέλιο πάνω στο οποίο μπορεί να οικοδομηθεί ένα πιο ανθεκτικό, διαφανές και συμμετοχικό σύστημα πληρωμών. Η πρόκληση είναι τεχνική, αλλά και πολιτική: πώς η καινοτομία θα ενσωματωθεί στον θεσμικό πυρήνα χωρίς να διαρραγούν θεμελιώδη δικαιώματα.

Βιβλιογραφία

• Pham, Q. V., et al. (2025). Blockchain-Based Digital Currency and Payment System: A Survey. Applied Sciences, 15(3), 1344. https://doi.org/10.3390/app15031344
• Narayanan, A., et al. (2016). Bitcoin and Cryptocurrency Technologies. Princeton University Press.
• European Central Bank (2023). A stocktake on the digital euro.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.