Σε έναν κόσμο όπου η αβεβαιότητα αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση, η στρατηγική ανθεκτικότητας αναδεικνύεται σε κρίσιμο στοιχείο για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η ανθεκτικότητα δεν είναι απλώς η ικανότητα μιας εταιρείας να επιβιώνει σε περιόδους κρίσης, αλλά η δυνατότητά της να προσαρμόζεται, να καινοτομεί και να επανέρχεται ισχυρότερη. Πρόκειται για έναν δυναμικό συνδυασμό ευελιξίας, στρατηγικής διορατικότητας και οργανωτικής κουλτούρας που επιτρέπει στον οργανισμό να διαχειρίζεται την αβεβαιότητα όχι ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία για ανανέωση.
Η πανδημία της COVID-19 αποτέλεσε ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Εταιρείες όπως η Zoom, που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της παγκόσμιας επικοινωνίας, αξιοποίησαν μια συγκυρία κρίσης για να μετατραπούν σε κρίσιμους παίκτες της αγοράς. Ταυτόχρονα, παραδοσιακές βιομηχανίες όπως η εστίαση και ο τουρισμός αναγκάστηκαν να επανεφεύρουν τον εαυτό τους, εισάγοντας λύσεις όπως το online delivery ή τα ψηφιακά check-in. Η ανθεκτικότητα δεν εκφράστηκε μόνο μέσα από την οικονομική επιβίωση, αλλά και μέσα από την ικανότητα υιοθέτησης νέων επιχειρηματικών μοντέλων σε χρόνο-ρεκόρ.
Η στρατηγική ανθεκτικότητας εδράζεται σε τρεις βασικούς άξονες. Ο πρώτος είναι η διαφοροποίηση. Εταιρείες με ποικιλία προϊόντων, αγορών ή καναλιών διανομής είναι καλύτερα θωρακισμένες απέναντι σε ανατροπές. Ο δεύτερος είναι η τεχνολογική ετοιμότητα. Η ψηφιοποίηση και η αξιοποίηση δεδομένων προσφέρουν ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και ευελιξία στις λειτουργίες. Ο τρίτος είναι η οργανωσιακή κουλτούρα. Οι επιχειρήσεις που καλλιεργούν κουλτούρα μάθησης, συνεργασίας και προσαρμοστικότητας αντιδρούν πιο γρήγορα σε εξωτερικά σοκ.
Παραδείγματα επιτυχημένων στρατηγικών ανθεκτικότητας βρίσκουμε και εκτός του πλαισίου της πανδημίας. Η Toyota, μετά το μεγάλο σεισμό και τσουνάμι της Ιαπωνίας το 2011, εφάρμοσε στρατηγικές διαφοροποίησης στην εφοδιαστική αλυσίδα της, μειώνοντας την εξάρτηση από συγκεκριμένους προμηθευτές. Αντίστοιχα, οι μεγάλες τράπεζες μετά την κρίση του 2008 ενίσχυσαν την κεφαλαιακή τους επάρκεια και τις δομές διαχείρισης κινδύνου, ώστε να μπορούν να αντέξουν μελλοντικούς κραδασμούς.
Η ανθεκτικότητα, ωστόσο, δεν μπορεί να είναι μόνο αμυντική στρατηγική. Η επιχείρηση που απλώς αντέχει, αλλά δεν καινοτομεί, κινδυνεύει να μείνει πίσω. Η ουσία βρίσκεται στη σύνδεση της ανθεκτικότητας με την ανάπτυξη. Να μπορείς δηλαδή να απορροφάς τα πλήγματα, αλλά ταυτόχρονα να τα μετατρέπεις σε καταλύτες δημιουργικότητας και διαφοροποίησης. Εδώ παίζει καθοριστικό ρόλο η στρατηγική διοίκηση, η οποία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη προστασίας και την επιδίωξη εξέλιξης.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η ανθεκτικότητα μπορεί να αποτελέσει διατηρήσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η απάντηση είναι καταφατική, υπό την προϋπόθεση ότι δεν περιορίζεται σε μία μεμονωμένη πρακτική, αλλά ενσωματώνεται στο DNA της επιχείρησης. Η προληπτική διαχείριση κινδύνων, η επένδυση σε τεχνολογία, η ανάπτυξη ευέλικτων δομών και η ενδυνάμωση των ανθρώπων αποτελούν στρατηγικές επιλογές που καθιστούν την ανθεκτικότητα όχι απλώς αντίδραση σε κρίσεις, αλλά οργανικό κομμάτι της στρατηγικής.
Σε ένα περιβάλλον όπου το απρόβλεπτο έχει γίνει μόνιμος συνοδοιπόρος, η στρατηγική ανθεκτικότητας είναι το πραγματικό μέτρο της ηγεσίας. Δεν αφορά μόνο το πώς μια επιχείρηση ξεπερνά μια κρίση, αλλά και το πώς χρησιμοποιεί την κρίση για να μεταμορφωθεί. Και αυτή η μεταμόρφωση είναι που καθορίζει ποιοι οργανισμοί θα μαραζώσουν ή και θα εξαφανιστούν και ποιοι θα καταφέρουν να ευημερήσουν.
Βιβλιογραφία
- Hamel, G., & Välikangas, L. (2003). "The Quest for Resilience." Harvard Business Review.
- Lengnick-Hall, C. A., Beck, T. E., & Lengnick-Hall, M. L. (2011). Developing a Capacity for Organizational Resilience through Strategic Human Resource Management. Human Resource Management Review.
- Reeves, M., & Whitaker, K. (2020). "A Guide to Building a More Resilient Business." Boston Consulting Group.
- Taleb, N. N. (2012). Antifragile: Things That Gain from Disorder. Random House.
- Vogus, T. J., & Sutcliffe, K. M. (2007). "Organizational Resilience: Towards a Theory and Research Agenda." Conference on Resilience Engineering.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου