Υπάρχει μια στιγμή στην καριέρα κάθε επαγγελματία της Πληροφορικής όπου αντιλαμβάνεται ότι, παρά την τεχνολογική πρόοδο, οι οργανισμοί συχνά παλεύουν με τα ίδια προβλήματα εδώ και δεκαετίες. Είτε γράφεις σε COBOL σε ένα mainframe είτε υλοποιείς microservices σε Kubernetes, το ουσιαστικό ζήτημα δεν είναι ποτέ η γλώσσα, η πλατφόρμα ή το εργαλείο. Είναι η οργανωσιακή ωριμότητα. Αυτό είναι το παράδοξο του ψηφιακού μετασχηματισμού. Οι εταιρείες επενδύουν υπέρογκα ποσά σε τεχνολογία, ενώ αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν τα δομικά αίτια που πραγματικά εμποδίζουν την αλλαγή.
Στα έργα που έχω δει να καταρρέουν, το σημείο μηδέν είναι σχεδόν πάντα το ίδιο. Οι ηγεσίες υποτιμούν το βάθος της αλλαγής. Θεωρούν ότι η μετάβαση από ένα legacy σύστημα σε ένα cloud-native περιβάλλον είναι ένα τεχνικό έργο, ενώ στην πραγματικότητα είναι μια πολιτισμική μετάβαση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν μια εταιρεία που διαχειριζόταν μετοχολόγια σε παλαιά συστήματα και αποφάσισε να μεταβεί στο cloud. Η τεχνολογική ομάδα παρέδωσε μια άρτια αρχιτεκτονική, αλλά το έργο απέτυχε επειδή κανένα από τα τμήματα που θα χρησιμοποιούσαν το νέο περιβάλλον δεν άλλαξε τις διαδικασίες του. Με λίγα λόγια, η εταιρεία μετέφερε τη γραφειοκρατία της στο cloud, και η γραφειοκρατία, πλέον, απλώς έτρεχε σε Kubernetes.
Οι CIO που ξεκινούν τέτοια έργα συχνά δεν βλέπουν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι αντικατάσταση τεχνολογίας αλλά επανασχεδιασμός επιχειρησιακών μοντέλων. Η μετάβαση από κεντρικά, μονολιθικά συστήματα σε κατανεμημένες υποδομές απαιτεί διαφορετικό τρόπο σκέψης, όπως διαφάνεια αντί ελέγχου, εμπιστοσύνη αντί μικροδιαχείρισης, μικρές ταχείες κυκλοφορίες αντί μεγάλων waterfall αναθεωρήσεων. Αυτό δημιουργεί τριβή με την υφιστάμενη διοικητική κουλτούρα. Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι άνθρωποι δεν προσαρμόζονται, αλλά ότι το σύστημα δεν τους το επιτρέπει.
Υπάρχει επίσης το αόρατο στρώμα του τεχνολογικού χρέους, το οποίο λειτουργεί σαν ωρολογιακή βόμβα. Σε παραδοσιακούς οργανισμούς, το χρέος δεν εμφανίζεται σε ισολογισμούς, δεν παρακολουθείται από KPIs και δεν αποτελεί αντικείμενο στρατηγικής συζήτησης. Όμως όταν αυτό το χρέος συσσωρευτεί, κάθε νέα υλοποίηση καθυστερεί, κάθε αλλαγή στοιχίζει περισσότερο και κάθε κρίση γίνεται δυσκολότερη να αντιμετωπιστεί. Έχω δει οργανισμούς να επενδύουν εκατομμύρια σε cloud πλατφόρμες, ενώ παράλληλα διατηρούσαν αποσπασματικούς κανόνες business logic θαμμένους σε δεκαετή stored procedures. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μοντέρνο frontend που μιλούσε με ένα backend εποχής 1995. 'Ενα ψηφιακό αρχιτεκτονικό υβρίδιο που λειτουργούσε μόνο επειδή κάποιοι senior προγραμματιστές δεν είχαν ακόμα συνταξιοδοτηθεί.
Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, οι τεχνολογίες cloud δεν μειώνουν την πολυπλοκότητα. Τη μεταφέρουν σε άλλα σημεία. Η πολυπλοκότητα δεν εξαφανίζεται με refactoring, απλώς αλλάζει μορφή. Ο οργανισμός που δεν μπορεί να τη διαχειριστεί θα αποτύχει είτε στο on-premise είτε στο cloud. Αυτό εξηγεί γιατί εταιρείες με χαμηλή εσωτερική ωριμότητα καταλήγουν να «εκσυγχρονίζουν» συστήματα προσθέτοντας νέες υπηρεσίες πάνω σε παλιές, αντί να καθαρίζουν τα θεμέλια. Είναι σαν να χτίζεις penthouse πάνω σε πολυκατοικία με θεμέλια της δεκαετίας του ’70. Η φιλοσοφική ρήση "εάν λειτουργεί μη το πειράζεις" λειτουργεί..., μέχρι να μη λειτουργεί.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος, πιο ανθρώπινος παράγοντας. Σε κάθε έργο ψηφιακού μετασχηματισμού υπάρχει μια βαθιά, συχνά ανομολόγητη αντίσταση. Ο φόβος της απώλειας της εμπειρίας. Οι άνθρωποι που έχουν μάθει να δουλεύουν 20 ή 30 χρόνια με συγκεκριμένα συστήματα νιώθουν ότι η αλλαγή απειλεί την ταυτότητά τους ως επαγγελματίες. Αυτή δεν είναι τεχνολογική παράμετρος, είναι ψυχολογική που όμως επηρεάζει περισσότερο από οποιαδήποτε τεχνολογία. Σε έναν οργανισμό όπου η αλλαγή βιώνεται ως απειλή και όχι ως εξέλιξη, καμία cloud στρατηγική δεν μπορεί να πετύχει.
Αν υπάρχει μια αλήθεια που έχω μάθει από την COBOL μέχρι το cloud, είναι ότι η τεχνολογία δεν σώζει έναν οργανισμό από τις δυσλειτουργίες του και τα παράδοξα του. Απλώς μεγεθύνει αυτό που ήδη είναι. Αν μια εταιρεία είναι ευθυγραμμισμένη, συνεργατική, προσαρμοστική, το cloud θα την απογειώσει. Αν όμως είναι κατακερματισμένη, γραφειοκρατική και χωρίς ξεκάθαρη στρατηγική, το cloud θα αποκαλύψει τον κατακερματισμό αυτό με απίστευτη ταχύτητα. Η τεχνολογία δεν είναι μαγικό ραβδί.., είναι καθρέφτης.
Βιβλιογραφία
- Gartner (2023). Cloud Strategy Leadership.
- McKinsey Digital (2022). Why Digital Transformations Fail.
- Conway, M. (1968). Conway’s Law.
- Sussman, G. (2021). Legacy Systems and Technical Debt Management.
- AWS Enterprise Strategy (2023). Organizational Readiness for Cloud Adoption.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου