Ας μοιραστούμε πράγματα...

 

Ψηφιακό Χρήμα και Νομισματική Κυριαρχία: Από την Καινοτομία στην Πολιτική Οικονομία

Η άνοδος του ψηφιακού χρήματος δεν είναι απλώς τεχνολογική εξέλιξη – είναι μετατόπιση παραδείγματος στη νομισματική αρχιτεκτονική. Από τα ιδιωτικά κρυπτονομίσματα έως τα κρατικά εκδιδόμενα ψηφιακά νομίσματα (CBDCs), το χρήμα αποδεσμεύεται σταδιακά από τα παραδοσιακά τραπεζικά μεσολαβητικά μοντέλα και μετασχηματίζεται σε μια μορφή που είναι ταυτόχρονα πληρωμή, αποθήκευση αξίας και μέσο πολιτικής.

Το άρθρο του Arner et al. (2024) υποστηρίζει ότι η κρίσιμη διάκριση στο νέο περιβάλλον είναι μεταξύ κυρίαρχων και μη κυρίαρχων μορφών ψηφιακού χρήματος. Οι πρώτες – όπως τα CBDCs – εκπροσωπούν τη συνέχιση του κρατικού ελέγχου στη νομισματική κυκλοφορία. Οι δεύτερες – όπως το Bitcoin ή τα stablecoins τύπου Tether – αποτελούν αποκεντρωμένες ή ιδιωτικές εκδοχές νομισματικής αξίας, που θέτουν προκλήσεις στον έλεγχο του νομισματικού συστήματος.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το e-CNY (ψηφιακό γουάν) της Κίνας, που εκδόθηκε και ελέγχεται πλήρως από τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, προωθώντας όχι μόνο τεχνική καινοτομία αλλά και ενίσχυση της νομισματικής κυριαρχίας. Αντίθετα, το Bitcoin, με τον αλγοριθμικό μηχανισμό δημιουργίας και τις ανώνυμες συναλλαγές του, δεν υπάγεται σε κρατικό έλεγχο, προκαλώντας ανησυχίες για χρήση σε φοροδιαφυγή ή μεταφορά κεφαλαίων.

Τεχνικά, η υλοποίηση των CBDCs απαιτεί λύσεις σε θέματα επικύρωσης συναλλαγών, κλιμάκωσης και ασφάλειας προσωπικών δεδομένων. Για παράδειγμα, η επιλογή ανάμεσα σε centralized και distributed ledger έχει άμεσες επιπτώσεις στον έλεγχο, την ιχνηλασιμότητα και την ταχύτητα των πληρωμών. Παράλληλα, η υιοθέτηση προτύπων όπως το ISO 20022 προδιαγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να διαλειτουργούν τεχνικά με άλλα συστήματα πληρωμών και παρόχους υπηρεσιών.

Η μετάβαση στο ψηφιακό χρήμα δεν είναι μόνο τεχνική υπόθεση· είναι πολιτική και στρατηγική. Ειδικά για αναδυόμενες οικονομίες, η δυνατότητα να διατηρήσουν έλεγχο στις εγχώριες ροές χρήματος έναντι ξένων stablecoins αποτελεί ζήτημα εθνικής κυριαρχίας. Η χρήση smart contracts και programmable money ενισχύει αυτόν τον έλεγχο, επιτρέποντας στο κράτος να ορίσει ακριβείς όρους χρήσης της ψηφιακής αξίας.

Συνολικά, η πρόκληση της εποχής είναι διπλή: να διασφαλιστεί η καινοτομία χωρίς να διαρραγεί η σταθερότητα του νομισματικού συστήματος. Το μέλλον του χρήματος είναι τεχνικά ψηφιακό – αλλά πολιτικά παραμένει βαθιά ανθρώπινο.

Βιβλιογραφία

• Arner, D. W., Zetzsche, D. A., & Buckley, R. P. (2024). Sovereign versus Non-Sovereign Digital Money: Evolution and Revolution. Journal of Financial Regulation and Compliance.
• Bank for International Settlements (2023). CBDCs: Motivations, architectures and design choices.
• Narula, N. (2021). The Digital Currency Revolution. MIT Digital Currency Initiative.
• ISO 20022: International Organization for Standardization. https://www.iso20022.org